لیفتراک‌ها بخشی اساسی از عملیات‌های بزرگ و تولیداتی در بسیاری از نقاط دنیا هستند و به تولیدکنندگان و کارگران در سراسر جهان کمک می‌کنند تا زندگی راحت‌تری داشته باشند. تفاوتی نمی‌کند که این ماشین آلات را خریده باشید و یا با اجاره لیفتراک به اهداف کاری‌تان رسیده باشید؛ متأسفانه، اگر از لیفتراک‌ها به درستی استفاده نشود، می‌توانند هم برای اپراتورها و هم سایر افراد حاضر در محل، خطرناک باشند.
آمار مربوط به تصادف‌ها و حوادث مرگبار لیفتراک‌ها، قابل تامل است! اداره ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (OSHA) گزارش داده است که سالانه حدود ۳۵٬۰۰۰ آسیب‌های جدی ناشی از لیفتراک و ۶۲٬۰۰۰ آسیب غیرجدی وقوع می‌یابد.
در این نوشتار، به آمار حوادث لیفتراک، انواع رایج حوادث لیفتراک، خطرات مرتبط با استفاده نادرست از لیفتراک‌ها و نکات ایمنی لیفتراک پرداخته می‌شود.
آمار حوادث لیفتراک‌ها
اداره ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (OSHA) تخمین می‌زند که حدود ۱٫۵ میلیون کارگر بیش از ۸۵۵٬۹۰۰ دستگاه نقلیه صنعتی با توانایی حرکت، که شامل لیفتراک‌ها نیز می‌شود، را به کار می‌برند. این سازمان اعلام می‌کند که لیفتراک‌ها حدود ۲۵٪ از حوادث ساختمانی را تشکیل می‌دهند و سالانه حدود ۳۵٬۰۰۰ آسیب جدی و ۶۲٬۰۰۰ آسیب غیرجدی مرتبط با لیفتراک‌ها رخ می‌دهد.
حوادث مرگبار مرتبط با لیفتراک‌ها به اندازه آسیب‌های غیرمرگبار رایج نیست، اما به هر حال اتفاق می‌افتند. در زیر، آمار حوادث مرگبار لیفتراک از شورای ایمنی ملی آمریکا آمده است.
در سال ۲۰۲۰، حوادث حمل و نقل لیفتراک ۴۴ حادثه مرگبار ایجاد کرد.
حوادث لیفتراک در محیط‌های غیرجاده‌ای که شامل وسایل نقلیه زمینی موتوری هستند، منجر به ۲۲ حادثه مرگبار شد.
حوادث غیرتصادفی غیرجاده‌ای لیفتراک، مسئولیت ۱۵ حادثه مرگبار را داشتند.
تصادفات ناشی از واژگونی لیفتراک در محیط‌های غیرجاده‌ای ۱۰ حادثه مرگبار را ایجاد کردند.
انواع رایج حواث لیفتراک‌ها
انواع رایج حوادث لیفتراک شامل ضربه خوردن با لیفتراک، آسیب‌های ناشی از واژگونی لیفتراک، سقوط از لیفتراک، ضربه خوردن توسط بارهای سقوطی، استفاده نادرست به دلیل عدم آموزش، تصادفات ناشی از مسدود شدن دید، و نقص‌های مکانیکی می‌باشد.
اقدامات ایمنی مانند استفاده از کمربند‌های ایمنی، آموزش اولیه و آموزش حین کار به اپراتورهای لیفتراک، و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی خاص لیفتراک در محیط کار می‌تواند حوادث را تا ۷۰٪ کاهش دهد.
قدم اول در جلوگیری از حوادث رایج لیفتراک، درک خطرات و خطرات استفاده از لیفتراک‌های بزرگ است.
1. ضربه خوردن با لیفتراک
گاهی اوقات، اپراتور لیفتراک به طور تصادفی با یکی از همکاران پیاده‌اش برخورد می‌کند. یکی از رایج‌ترین علل حوادث لیفتراک، این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که اپراتور تمرکز کافی ندارد و حواسش به چیز دیگری پرت شده است، اما ممکن است به دلیل شرایط کاری ناامنی باشد که به راننده امکان کافی از نظر فضا یا زمان برای واکنش نمی‌دهد. کمبود علائم هشدار به افراد پیاده هم می‌تواند منجر به ایجاد مشکلاتی شود.
خوشبختانه، حوادث مانند این‌ها با تغییراتی در محیط کار قابل جلوگیری هستند. اضافه کردن نوارهای رنگی روی زمین و یا موانع مشخصی برای تعیین مناطق کار لیفتراک می‌تواند همکاران و افراد پیاده را آگاه کند که لیفتراک ممکن است در حال عبور باشد. علاوه بر این، اجازه دادن به کارگران برای استراحت و استراحت در طول روز باعث می‌شود که ذهن و تمرکز آنها بالا باقی بماند.
دلایل:
- اپراتور تمرکز و توجه کافی ندارد
- علائم هشدار دهنده کافی در محیط وجود ندارد
پیشگیری:
- برای اپراتور لیفتراک وقت استراحت در نظر گرفته شود
- نوارهای رنگی روی زمین اضافه شوند تا افراد پیاده بدانند در محیط کار لیفتراک هستند
- موانعی اطراف محیط کار لیفتراک قرار داده شود تا افراد پیاده نتوانند وارد شوند
2. آسیب ناشی از واژگونی لیفتراک
لیفتراک ها ماشین های بزرگ و سنگینی هستند که برای انجام حرکات ناگهانی طراحی نشده اند. اگر اپراتور لیفتراک خیلی سریع بپیچد یا بار از ظرفیت آن تجاوز کند، لیفتراک ممکن است واژگون شود که می تواند خطرناک و حتی مرگبار باشد. استفاده صحیح از لیفتراک برای جلوگیری از واژگونی لیفتراک بسیار مهم است.
اپراتور ماشین آلات سنگین باید بار را به طور مساوی توزیع کند، از پیچیدن سریع خودداری کند و در سطوح ناهموار مراقب باشد. حفظ سرعت مجاز، پایین نگه داشتن بار و کند کردن سرعت هنگام نزدیک شدن به پیچ ها بهترین راه ها برای جلوگیری از این نوع حوادث و حفظ لیفتراک به طور محکم روی زمین است.
دلایل:
- چرخیدن سریع
- بار نامتعادل
- پیچ شیب‌دار
- سطح ناهموار
پیشگیری:
- حفظ سرعت مجاز لیفتراک
- کاهش سرعت نزدیک پیچ‌ها
- عدم تجاوز از ظرفیت وزن بار مجاز
- حفظ بار نزدیک به زمین
3. سقوط از روی لیفتراک
سقوط شخصی از لیفتراک یکی از رایج ترین حوادث است، اما به طور کامل قابل پیشگیری است. اپراتورها باید همیشه با حوصله کار کنند، از نرده‌های محافظ موجود استفاده کنند و اقدامات ایمنی مناسب را برای جلوگیری از سقوط انجام دهند.
از لیفتراک به عنوان یک بالابر استفاده نکنید. اگر نیاز به بالا بردن یک کارگر دارید، از ماشین آلات مناسب مانند بالابر قیچی یا بردارنده کالا (Order Picker) استفاده کنید.
دلایل:
- عدم استفاده از لیفتراک برای هدف اصلی
- تلاش برای سریع کار کردن به جای امن کار کردن
پیشگیری:
- کار کردن صبورانه
- استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب
- استفاده از نرده‌های محافظ
4. سقوط بار از روی لیفتراک
اگر چینش جعبه‌ها روی لیفتراک، ناهموار یا نامتعادل باشد، می‌توانند به راحتی جابجا شده و به محض حرکت لیفتراک سقوط کنند، که ممکن است منجر حادث خطرناکی شوند.
حرکت با بار زیاد نیز می تواند باعث کج شدن و سقوط بار شود. همیشه مطمئن شوید که بارها روی چنگال‌ها قرار گرفته‌اند و از سرعت زیاد هنگام حرکت یک پالت با بار سنگین خودداری کنید. دکل لیفتراک را به عقب برگردانید تا بار را بیشتر تثبیت کنید.
دلایل:
- بارگیری نامناسب
- حرکت یا بارگیری سریع
- خم شدن چنگال
پیشگیری:
- اجتناب از بارگیری جعبه‌های آسیب دیده
- بارگیری در وسط چنگال
- عدم حرکت سریع (خصوصا در زمان بارگیری)
5. عدم آموزش صحیح و کافی
قبل از کار با یک دستگاه سنگین، داشتن آموزش لیفتراک مناسب ضروری است. یک راننده لیفتراک باید اصول عملیات ایمن لیفتراک را بداند و با قسمت هایی از لیفتراک که ممکن است باعث آسیب شود آشنا باشد.
حوادث ناشی از عدم وجود یک برنامه آموزشی جامع به راحتی با آموزش بیشتر و بهتر قابل پیشگیری است. از نظر OSHA کار کردن با این دستگاه‌ها نیازمند گواهینامه اختصاصی و طبیعتا آموزش‌های مرتبط است.
دلایل:
- تلاش برای کاهش هزینه‌ها از طریق کاهش آموزش
- تلاش برای صرفه‌جویی در زمان
- دیدگاه اشتباه مبنی بر غیرضروری بودن آموزش و تمرین
پیشگیری:
- برگزاری دوره آموزش کامل
- مطالعه دفترچه راهنمای دستگاه قبل از کار
6. مسدود شدن دید
احتمالا یکی از مهمترین بخش‌های کار با لیفتراک، این است که ببینید کجا می‌روید تا بتوانید از خطرات موجود در مسیر حرکت اجتناب کنید. بسیاری از حوادث ناشی از موانعی هستند که خط دید راننده را مسدود کرده و دیدن مسیر یا تقاطع‌های جلو را دشوار می‌کنند. اکثر حوادث زمانی رخ می‌دهند که یا اپراتورها در اطراف نقاط کور سرعتشان را کاهش نمی‌دهند و یا زمانی که با بار بالا و چنگال‌های بالا حرکت می‌کنند.
اپراتورها می‌توانند از حوادثی مانند این با همکاری یک ناظر برای کمک به آنها در دور زدن در نقاط کور جلوگیری کنند. علاوه بر این، رانندگی با سرعت کم و با بار پایین‌تر، دید را بهبود می‌بخشد و خطرات ناشی از لیفتراک را کاهش می‌دهد.
دلایل:
- رانندگی با بار زیاد یا چنگال‌های بالا
- عدم رانندگی ایمن در نقاط کور
پیشگیری:
- اطمینان از اینکه بار، جلوی دید را نمی‌گیرد
- گردش آهسته و اطمینان از خالی بودن مسیر
7. نقص در تجهیزات
حتی زمانی که مراقب هستید و از روش‌های ایمن پیروی می‌کنید، باز هم ممکن است برخی از حوادث رخ دهند. این به این دلیل است که اپراتور فقط یک قسمت از معادله است: لیفتراک خود باید در شرایط خوبی باشد و به درستی نگهداری شود.
خرابی‌های مکانیکی و نقص‌ها یکی از دلایل اصلی حوادث لیفتراک و صدمات شخصی هستند. حوادث می‌توانند ناشی از مواردی مانند نشتی والوها و دریچه‌ها، خراب بودن ترمزها یا لاستیک‌های آسیب‌دیده باشند. خبر خوب این است که تقریباً همه حوادث ناشی از خرابی‌های مکانیکی، با بازرسی‌های منظم و نگهداری معمول لیفتراک قابل پیشگیری هستند.
دلایل:
- عدم بازرسی کافی
- ترمزهای فرسوده
- نشتی
- لاستیک‌های آسیب دیده
پیشگیری:
- بازرسی پیش از شیفت کاری
- تعمیر و سرویس منظم تجهیزات
- عدم کار با تجهیزات آسیب دیده
نکات ایمنی کار با لیفتراک‌ها
مطالعات نشان می دهد که پیشگیری از حوادث ، از طریق آموزش اپراتور ، دستورالعمل های ایمنی واضح و اقدامات احتیاطی می تواند حوادث محل کار را تا 70 درصد کاهش دهد.
در اینجا برخی از نکات ایمنی اساسی لیفتراک برای حفظ ایمنی شما در زمان کار با لیفتراک آورده شده است:
- دفترچه راهنما را مطالعه کنید: مطمئن شوید که نحوه کار با لیفتراک برای آن وسیله نقلیه خاص مناسب است. از ظرفیت وزنی لیفتراک تجاوز نکنید. برای تأیید محدودیت‌های وزنی لیفتراک خاص خود ، به دفترچه راهنمای عملیاتی مراجعه کنید.
- فقط در صورت داشتن آموزش ، مجوزها و گواهینامه‌های مناسب کار کنید: فقط در صورتی که با لیفتراک آشنا هستید و کار با آن برای شما راحت است، لیفتراک اجاره کنید.
- لباس مناسب بپوشید: علاوه بر لباس کار ایمنی مانند کفش محکم و عینک ایمنی ، اپراتورهای لیفتراک باید لباس‌های رنگ روشن نیز بپوشند تا در هنگام حرکت وسیله نقلیه برای کارگران دیگر قابل مشاهده‌تر باشند.
- کلاس‌های لیفتراک را بشناسید. مشابه مراجعه به دفترچه راهنمای وسیله نقلیه شما ، دانستن کلاس‌های لیفتراک و اینکه ماشین شما در کدام کلاس قرار می‌گیرد ، به شما کمک می‌کند تا از آن به درستی استفاده کنید ، آن را با وزن مناسب بارگیری کنید و از اتصالات مناسب استفاده کنید.
- روزانه تجهیزات را بررسی کنید و قطعات آسیب دیده یا شکسته را گزارش دهید: با عدم کار با وسایل نقلیه آسیب دیده در کف ، از حوادث مربوط به مکانیک ضعیف و خرابی ماشین جلوگیری کنید. هرگونه آسیب یا مشکلی را در طول شیفت خود به مدیر گزارش دهید.
- هنگام کار، دید کامل را حفظ کنید: مطمئن شوید که میدان دید شما واضح و بدون مانع است ، تا بتوانید هنگام رانندگی، آنچه را که در جلوی شما و اطراف شماست ، به وضوح ببینید.
- سیستم علامت گذاری روی زمین ایجاد کنید: با تعیین مسیرهایی برای رانندگی اپراتورهای لیفتراک و پیاده روی عابرین پیاده ، سیستم علامت گذاری روی زمینی به کاهش احتمال حوادث لیفتراک کمک می‌کند.
- به صورت متعادل بارگیری کنید: اگرچه لیفتراک‌ها برای جابجایی مواد ساخته شده‌اند ، اما هنوز باید با دقت بارگیری شوند. بسته به نوع لیفتراک و چنگالی که با آن کار می‌کنید ، مطمئن شوید که پالت‌ها و سایر مواد را به گونه‌ای بارگیری می‌کنید که وسیله نقلیه را متعادل و پایدار نگه دارد.
- هنگام کار با لیفتراک، نکات ایمنی را رعایت کنید: در شیب ها یا رمپ‌ها با احتیاط زیاد رانندگی کنید. مسیرهای شیب‌دار می توانند باعث واژگونی لیفتراک یا جابجایی بار شوند. اطمینان حاصل کنید که لیفتراک را با سرعت مطمئنی می‌رانید. برای جلوگیری از تصادف ، همه علائم محدودیت سرعت را رعایت کنید.
در پایان باید بدانید که در بعضی از پروژه‌ها می‌توانید بین جک پالت یا لیفتراک، از جک پالت استفاده کنید که به مراتب خطرات و حوادث کمتری نسبت به لیفتراک دارند.